موسیقی ایرانی
موسیقی ایرانیموسیقی ایرانی
موسیقی ایرانیدستگاه شور
دستگاه شور، ازمهم ترین و بزرگترین دستگاه‌های موسیقی ایران است.
غالب
آوازهایی که خواننده آموزش ندیده ایرانی می‌‌خواند در یکی از مایه‌های این
آواز می‌‌گنجد، از این رو این دستگاه را مادر موسیقی ایرانی هم خوانده‌اند.
در
میان دستگاه های ایرانی، شور از همه بزرگ‌تر است. زیرا هر یک از
دستگاه‌ها دارای یک عده آوازها و الحان فرعی است ولی شور غیر از آوازهای
فرعی دارای ملحقاتی است که هر یک به تنهایی استقلال دارد. آوازهای مستقلی که
جزء شور محسوب می‌شود و هر یک استقلال دارد از این قرار است: ابوعطا، بیات
ترک، افشاری، دشتی و بیات کرد.گام دستگاه شور به این صورت است:سه ربع پرده،سه ربع پرده،پرده، پرده، نیم پرده،پرده،پرده.اما بعضی نتها در این دستگاه کوک متغیر دارند. به طور مثال در شور سل که پرده بندی به این صورت است:(سل، لا کرن، سی بمل، دو، ر، می بمل، فا، سل)از می کرن و ر کرن هم استفاده می شود.
آواز بیات ترک در پرده‌های شور نواخته می‌شود و جزو
ملحقات آن طبقه بندی می‌شود، ولی چون از نظر شنوایی، حسی شبیه دستگاه
ماهور ایجاد می‌‌کند، برخی قایل به طبقه بندی آن تحت دستگاه ماهور هستند.
در
مکتب آوازی اصفهان آواز بیات ترک در مشتقات دستگاه ماهور به حساب می‌‌آید
اما در مکتب تهران، مایه بیات ترک را جزء دستگاه شور به حساب می‌‌آورند.
مایه‌ها (متعلقات)
• آواز ابوعطا
• آواز دشتی(دشتستانی)
• آواز افشاری
• آواز بیات ترک - گاه بیات زند نیز برای اشاره به این آواز بکار برده شده
• آوازبیات کرد - کردِ بیات نیز گفته می‌شود
گوشه‌ها
گوشه‌های ردیفی این دستگاه(همراه با آوازها) عبارت‌اند از:
1. درآمد اول
2. درآمد دوم
3. درآمد سوم: کرشمه
4. درآمد چهارم: گوشه‌ی رهاب
5. درآمد پنجم: اوج
6. درآمد ششم: ملانازی
7. نغمه‌ی اول
8. نغمه‌ی دوم
9. زیرکش سلمک
10. ملانازی
11. سلمک
12. گلریز
13. مجلس‌افروز
14. عزال
15. صفا
16. بزرگ
17. کوچک
18. دوبیتی
19. خارا
20. قجر، فرود
21. حزین
22. شور پایین دسته
23. گوشه‌ی رهاب
24. چهار گوشه
25. مقدمه‌ی گریلی
26. رضوی، حزین، فرود
27. شهناز
28. قرجه
29. شهناز کت (عاشق‌کش)
30. رنگ اصول
31. گریلی
32. رنگ شهرآشوب
